Cardano (ADA) là một nền tảng blockchain thế hệ thứ ba nhằm cải thiện hoạt động của Ethereum và Bitcoin. Được đặt theo tên của Gerolamo Cardano, một học giả người Ý thế kỷ 16, Cardano tự mô tả mình là một blockchain thế hệ thứ ba được trang bị các công nghệ cần thiết để tạo ra một mạng lưới tiền điện tử bền vững và an toàn.
Giống như mọi dự án blockchain Lớp 1, Cardano cũng có mã thông báo gốc, đóng vai trò là cơ chế neo đồng thuận và tiền tệ thanh toán. Token này được đặt tên là ADA theo tên nhà toán học thế kỷ 19, Ada Lovelace, người đã phát triển thuật toán máy tính đầu tiên và được coi là lập trình viên đầu tiên.
Cardano hoạt động như thế nào?
Cardano là một trong những blockchain đầu tiên được xây dựng bằng ngôn ngữ lập trình Haskell có độ bảo mật cao. Giao thức nhiều lớp của nó có khả năng thực hiện các chức năng phức tạp, bao gồm Lớp thanh toán Cardano (CSL), đóng vai trò như một đơn vị tài khoản và Lớp điện toán Cardano (CCL), thực thi các hợp đồng thông minh và tạo điều kiện cho việc nhận dạng và tuân thủ danh tính.
Hoạt động của Cardano tập trung vào việc triển khai cơ chế đồng thuận tiết kiệm năng lượng được gọi là Ouroboros. Ouroboros là cơ chế đồng thuận Bằng chứng cổ phần (PoS), nơi người dùng stake tài sản của họ để xác thực các giao dịch. Những người xác nhận được thưởng bằng mã thông báo ADA tương ứng với tài sản stake của họ. Công nghệ được phát triển nội bộ này cho phép Cardano chỉ sử dụng một phần năng lượng được sử dụng bởi các chuỗi khối truyền thống như Bitcoin và Ethereum để xác thực các giao dịch và giữ an toàn cho mạng của họ.
Bên cạnh việc cung cấp một mạng lưới thân thiện với môi trường, chuỗi khối Cardano còn giải quyết các vấn đề về khả năng mở rộng gây khó khăn cho các chuỗi khối đã được thiết lập mà không làm giảm tầm quan trọng của việc phân cấp. Cụ thể, Cardano hiện xử lý 250 giao dịch mỗi giây (TPS), một con số cao đáng kể so với 15 TPS của Ethereum và 4 TPS của Bitcoin. Nó thực hiện điều này đồng thời cung cấp cơ sở hạ tầng cần thiết để phát triển và khởi chạy các ứng dụng phi tập trung (DApps). Đáng chú ý, những chức năng này đã nâng cao mức độ phổ biến của Cardano trong cộng đồng tiền điện tử.
Mã thông báo ADA được sử dụng để thanh toán phí giao dịch và người dùng cũng có thể stake mã thông báo ADA của họ để nhận lợi tức bằng ADA. Trong tương lai, chủ sở hữu có thể sử dụng token ADA của mình để tham gia vào các quy trình liên quan đến quản trị. Khi điều này xảy ra, những người nắm giữ ADA sẽ trở thành bên liên quan chính của nền kinh tế Cardano và sẽ cùng nhau quyết định về tương lai của blockchain.
Trong những năm qua, Cardano đã nổi lên như một trong mười loại tiền điện tử hàng đầu theo vốn hóa thị trường nhờ kiến trúc blockchain phức tạp và tiềm năng vô tận mà nó mang lại liên quan đến khả năng mở rộng blockchain.
Nâng cấp Alonzo của Cardano là gì?
Nâng cấp Alonzo là một trong những cải tiến quan trọng nhất đối với mạng Cardano, bổ sung thêm khả năng hợp đồng thông minh. Nó được triển khai trên Mainnet vào tháng 9 năm 2021 và đẩy mạnh mục tiêu cạnh tranh với Ethereum, nền tảng hợp đồng thông minh hàng đầu thế giới. Sự ra đời của các hợp đồng thông minh đã mở đường cho các nhà phát triển xây dựng các ứng dụng khác nhau trên Cardano và thậm chí tạo ra các token không thể thay thế (NFT), mở rộng khả năng của mạng trong không gian tài chính phi tập trung (DeFi).
Nâng cấp Vasil của Cardano là gì?
Một sự phát triển quan trọng khác đối với hệ sinh thái Cardano là bản nâng cấp Vasil. Được đặt theo tên Vasil Dabov, một nhà toán học người Bulgaria và là cựu cộng tác viên của Cardano, người đã qua đời vào tháng 12 năm 2021, bản nâng cấp nhằm mục đích nâng cao khả năng của mạng. Mặc dù việc nâng cấp ban đầu được lên kế hoạch vào tháng 6 năm 2022 nhưng nó đã bị trì hoãn đến ngày 22 tháng 9 năm 2022, một tuần sau khi Ethereum, đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Cardano, chuyển sang mạng PoS.
Bản nâng cấp Vasil đã nâng cao ngôn ngữ lập trình Plutus của Cardano, cho phép các nhà phát triển xây dựng dApp với tốc độ, khả năng giao dịch và tập lệnh mạnh mẽ hơn. Bản nâng cấp cũng giới thiệu đường ống khuếch tán, giúp hợp lý hóa việc chia sẻ các khối mới với những người tham gia mạng, đảm bảo rằng các khối có thể được chia sẻ trong mạng trong vòng năm giây kể từ khi tạo. Bản nâng cấp Vasil được triển khai dưới dạng hard fork và nhằm mục đích nâng cao thông lượng và trải nghiệm của mạng cho tất cả người dùng.
Giá ADA và mã thông báo
ADA có nguồn cung tối đa 45 tỷ mã thông báo và 34,18 tỷ mã thông báo ADA đã được lưu hành tính đến tháng 9 năm 2022. Ban đầu, ADA được phân phối thông qua đợt phát hành tiền xu ban đầu (ICO), trong đó 25,9 tỷ mã thông báo ADA đã được bán trong 5 vòng bán công khai với giá khoảng 79,2 triệu USD.
Tổng cộng 5,18 tỷ token ADA, tương đương 20% nguồn cung lưu hành là 25,9 tỷ, đã được phân phối giữa ba thực thể chịu trách nhiệm phát triển Cardano. Họ là Đầu ra Đầu vào Hồng Kông (IOHK), Quỹ Cardano và Emurgo. IOHK đã nhận được 2,46 tỷ token, trong khi Emurgo và Cardano Foundation lần lượt nhận được 2,07 tỷ và 640 triệu token ADA.
Do đó, 31,11 tỷ mã thông báo ADA đã được lưu hành tại thời điểm ra mắt chính thức của Cardano và 13,88 tỷ mã thông báo ADA còn lại được dành làm dự trữ để khuyến khích và thưởng cho những người stake. Cơ chế phân phối chính của ADA là cơ chế stake. Giống như hầu hết các giải pháp blockchain, Cardano vận hành một nền kinh tế dựa trên khuyến khích được thiết kế để khuyến khích người tham gia đóng góp tích cực cho sự tăng trưởng và an toàn của hệ sinh thái.
Cụ thể, những người stake được thưởng bằng mã thông báo ADA như một phần của cơ chế khuyến khích người dùng tham gia vào quá trình xác thực giao dịch. Về bản chất, việc stake tăng gấp đôi như một hệ thống phát mã thông báo cho Cardano vì các đồng tiền mới phát hành được phân bổ định kỳ cho những người stake thành công. Điều này sẽ tiếp tục cho đến khi 45 tỷ đồng ADA được lưu hành.
Như đã đề cập trước đó, giới hạn cung cấp của ADA là 45 tỷ token, với khoảng 34,18 tỷ token đã được lưu hành. Xem xét rằng 31,1 tỷ ADA đã được phân bổ cho nhiều thực thể khác nhau khi ra mắt Cardano, có thể nói rằng khoảng 2,9 tỷ ADA đã được phân phối thông qua cơ chế stake.
Về những người sáng lập
Cardano được ra mắt vào năm 2017 bởi người sáng lập Charles Hoskinson. Mặc dù Hoskinson bắt đầu nghiên cứu và xây dựng Cardano vào năm 2015, nhưng dự án và token gốc ADA của nó phải đến năm 2017 mới chính thức ra mắt.
Trước đó, Hoskinson đã tham gia rất nhiều vào việc tạo ra Ethereum với tư cách là một trong những người đồng sáng lập. Anh ấy rời dự án do sự khác biệt về hệ tư tưởng về tương lai của mạng. Hoskinson được cho là muốn chấp nhận đầu tư mạo hiểm và biến Ethereum thành một dự án vì lợi nhuận, trong khi Vitalik Buterin muốn duy trì hoạt động của nó như một tổ chức phi lợi nhuận.
Đồng nghiệp cũ của Ethereum, Jeremy Wood, đã tiếp cận Hoskinson ngay sau đó và cả hai bắt đầu đầu ra đầu vào Hồng Kông (IOHK) vào năm 2015. IOHK là một công ty kỹ thuật chủ yếu tập trung vào phát triển Cardano đồng thời giúp xây dựng tiền điện tử và chuỗi khối cho các tổ chức học thuật, doanh nghiệp, và các cơ quan chính phủ.
Ngoài việc là người đóng góp cho Ethereum, Hoskinson còn là chủ tịch sáng lập ủy ban giáo dục của Bitcoin Foundation. Ông cũng thành lập Nhóm nghiên cứu tiền điện tử vào năm 2013.
Điều gì làm cho Cardano trở nên độc đáo?
Một điều tiếp tục khiến Cardano trở nên khác biệt là cách phát triển của nó đã được làm sáng tỏ thông qua mô hình nguồn mở và được đánh giá ngang hàng. Cardano được đánh giá ngang hàng, vì tất cả các thành phần kết hợp với nhau để tạo nên cơ sở hạ tầng của nó đều được các chuyên gia trên toàn cầu nghiên cứu về mặt học thuật bằng các phương pháp dựa trên bằng chứng. Do đó, phải mất nhiều thời gian hơn dự kiến để một số tính năng của Cardano đi vào hoạt động. Điều này là do sự giám sát chặt chẽ mà mỗi lần nâng cấp phải trải qua trước khi thực hiện.
