Nâng cấp Ethereum Dencun: mở khóa khả năng mở rộng với EIP-4844

Là một trong những nền tảng hàng đầu về hợp đồng thông minh và ứng dụng phi tập trung (DApp), Ethereum phải đối mặt với một trở ngại quan trọng đã cản trở việc áp dụng đại trà kể từ ngày đầu tiên: khả năng mở rộng. Khi số lượng người dùng và hoạt động mạng tăng lên, tốc độ giao dịch chậm lại và phí gas tăng vọt, khiến việc sử dụng rộng rãi ETH trở nên khó khăn trong thời gian giao dịch cao điểm. Tuy nhiên, bản nâng cấp Ethereum Dencun sắp tới sẽ khơi dậy hy vọng với việc giới thiệu nhiều Đề xuất cải tiến Ethereum (EIP). Một đề xuất mang tính đột phá là EIP-4844.

Được biết đến với cái tên Proto-Danksharding, EIP-4844 hứa hẹn sẽ giảm đáng kể chi phí giao dịch và cải thiện thông lượng dữ liệu tổng thể. Bạn có tò mò về cách mà bản nâng cấp Ethereum Dencun sẽ đạt được? Từ việc khám phá chi tiết Proto-Danksharding cho đến hiểu cách thức này sẽ mang lại khả năng mở rộng lớn hơn cho mạng Ethereum, đây là tất cả những gì bạn cần biết về bản nâng cấp Ethereum Dencun sắp tới dự kiến vào ngày 13 tháng 3 năm 2024.

Nâng cấp Ethereum Dencun là gì?

Là một phần được chờ đợi từ lâu của “The Surge” trong lộ trình của Ethereum, bản nâng cấp Ethereum Dencun giải quyết các thách thức về khả năng mở rộng của mạng. Những thách thức này bao gồm sự tắc nghẽn trong thông lượng giao dịch và quản lý dữ liệu. Giống như đợt nâng cấp the Merge và Ethereum Shanghai trước đó, bản nâng cấp Dencun giới thiệu nhiều EIP khác nhau, trong đó EIP-4844 là đáng chú ý nhất.

Được dẫn dắt bởi Proto-Danksharding, bản nâng cấp Ethereum Dencun mở ra những khả năng thú vị cho Ethereum. Những cột mốc bao gồm:

• Giao dịch nhanh hơn: Hãy tưởng tượng các giao dịch tài chính phi tập trung (DeFi) nhanh như chớp hoặc các giao dịch mua token không thể thay thế (NFT) gần như tức thời. Giao dịch nhanh hơn thu hút nhiều người dùng và nhà phát triển hơn, xây dựng một hệ sinh thái sôi động cho tất cả mọi người.

• Phí thấp hơn: Nhờ Proto-Danksharding, mức phí sẽ giảm đáng kể, giúp mọi người dễ dàng tiếp cận Ethereum hơn vì người dùng sẽ không còn phải trả phí gas cắt cổ nữa

• Giải phóng khả năng mở rộng: Sự ra đời của khuôn khổ cho sharding đã mở ra con đường cho những cải tiến trong tương lai dẫn đến Ethereum có khả năng mở rộng và thích ứng cao hơn, sẵn sàng cho việc áp dụng phổ biến.

EIP-4844 Proto-Danksharding là gì?

Còn được gọi là Proto-Danksharding trong số những người đam mê Ethereum, EIP-4844 thể hiện sự tiến bộ hướng tới tham vọng phân shard hoàn toàn của Ethereum, trong đó blockchain Ethereum được chia thành các đơn vị xử lý song song nhỏ hơn được gọi là shard. Mặc dù Proto-Danksharding không phải là kỹ thuật phân chia toàn diện nhưng cách này giúp đặt nền tảng cơ bản thông qua việc giới thiệu các đối tượng nhị phân lớn (blob). Những blob này hoạt động giống như các công ten nơ lưu trữ tạm thời cho dữ liệu giao dịch cồng kềnh. Trong nỗ lực giải phóng không gian và băng thông mạng để xử lý thông tin cần thiết, các blob này được lưu trữ ngoài chuỗi blockchain.

Tầm nhìn sâu sắc về EIP-4844 — Đề xuất chính của Dencun

Trái với suy nghĩ của nhiều người, Proto-Danksharding không phải là nỗ lực đầu tiên của Ethereum Foundation trong việc mở rộng quy mô Ethereum. Các giải pháp trước đây như kênh trạng thái và plasma đã mang lại một số giải pháp nhưng lại gặp phải những hạn chế như tính thanh khoản thấp và trải nghiệm người dùng giống như những câu đố phức tạp hơn là tương tác trực quan. Ngoài ra, còn nảy sinh những lo ngại về sự đánh đổi tiềm ẩn giữa phi tập trung hóa và bảo mật trong các phương pháp tiếp cận trước đó. May mắn thay, Proto-Danksharding được xây dựng dựa trên những nỗ lực này bằng cách cung cấp giải pháp toàn diện và hiệu quả hơn. Proto-Danksharding bỏ qua sự cần thiết của các sidechain phức tạp và thay vào đó sử dụng rollup, một kỹ thuật mở rộng quy mô mạnh mẽ giúp bảo mật dữ liệu quan trọng trên chuỗi blockchain Ethereum chính trong khi xử lý các giao dịch ngoài chuỗi. Cách tiếp cận sáng tạo này mở ra một số lợi thế chính:

Tăng thông lượng giao dịch

Proto-Danksharding cho phép xử lý song song các giao dịch, tăng đáng kể khả năng xử lý nhiều giao dịch hơn mỗi giây của mạng Ethereum. Theo các chuyên gia blockchain, EIP-4844 dự kiến sẽ có khả năng tăng công suất của mạng từ 15 giao dịch mỗi giây lên hàng trăm, giảm đáng kể thời gian chờ đợi và cải thiện trải nghiệm tổng thể của người dùng. Điều này có thể mang lại hiệu ứng lan truyền giúp giao dịch nhanh hơn và sử dụng mạng tổng thể mượt mà hơn.

Giảm phí gas

Phí gas cao thường là rào cản gia nhập đối với người dùng hàng ngày và nhà phát triển. Quá trình xử lý ngoài chuỗi của Proto-Danksharding giúp giảm đáng kể nỗ lực tính toán cần thiết cho mỗi giao dịch, có khả năng dẫn đến giảm phí đáng kể. Điều này có thể mở ra hệ sinh thái Ethereum cho nhiều đối tượng hơn và giúp người dùng và nhà phát triển hàng ngày dễ tiếp cận hơn, thúc đẩy việc áp dụng và đổi mới rộng rãi hơn.

Duy trì an ninh và phân quyền

Không giống như các kênh trạng thái và plasma, Proto-Danksharding không thỏa hiệp với nguyên tắc cốt lõi của sự phân quyền. Bằng cách giữ an toàn cho dữ liệu thiết yếu on-chain Ethereum chính, Proto-Danksharding sẽ duy trì tính toàn vẹn và độ tin cậy của mạng. Ngoài ra, thiết kế tổng hợp áp dụng tính bảo mật của chuỗi chính thông qua bằng chứng mật mã, đảm bảo các giao dịch vẫn có thể xác minh được và không thể thay đổi ngay cả khi được xử lý ngoài chuỗi.

Khả năng mở rộng bền vững

Được thiết kế để xử lý dữ liệu và sử dụng tài nguyên hiệu quả, Proto-Danksharding đặt nền tảng cho những cải tiến và sàng lọc trong tương lai bằng cách bắt đầu ý tưởng phân chia dữ liệu bằng các blob. Điều này mở đường cho Ethereum duy trì khả năng mở rộng khi hoạt động của người dùng và nhu cầu mạng tiếp tục tăng theo thời gian, đảm bảo một tương lai bền vững cho nền tảng hàng đầu này cho DApp và DeFi.

Giải thích chi tiết năm trụ cột của bản nâng cấp Ethereum Dencun

Một mối quan tâm mà bạn có thể có về Ethereum Dencun là số lượng EIP có liên quan. Chúng tôi đã đề cập đến EIP-4844, vì vậy đây là bản tóm tắt ngắn gọn về các EIP khác nằm trong bản nâng cấp Ethereum sắp tới.

EIP-1153: Forkless Frontier

EIP-1153 hứa hẹn sẽ cho phép nâng cấp diễn ra mà không cần hard fork, mang lại sự chuyển đổi mượt mà hơn và duy trì sự ổn định của mạng.

Hãy tưởng tượng nâng cấp phần mềm mà không cần khởi động lại máy tính của bạn. Đó là bản chất của EIP-1153, được đặt tên một cách thích hợp là "The Forkless Frontier". Trước đây, việc giới thiệu các thay đổi đối với Ethereum yêu cầu phải có hard fork, chia mạng thành hai phiên bản. Điều này gây gián đoạn và có thể dẫn đến sự mất ổn định tạm thời giống như tình huống chúng ta đã thấy với đợt fork DAO năm 2016. EIP-1153 giới thiệu một cơ chế nâng cấp mới cho phép thực hiện các thay đổi dần dần mà không cần phân nhánh. Cách tiếp cận này giảm thiểu sự gián đoạn đồng thời cải thiện sự ổn định của mạng.

EIP-4788 và State Receipts Vouchering

EIP-4788 cải thiện giao tiếp giữa các lớp đồng thuận và thực thi, nâng cao hiệu quả và bảo mật mạng tổng thể.

Mạng Ethereum hoạt động trên hai lớp: đồng thuận (xác thực) và thực thi (xử lý giao dịch). Giao tiếp giữa các lớp này là rất quan trọng để hoạt động hiệu quả. EIP-4788 giới thiệu "State Receipts Vouchering", một cơ chế cải thiện giao tiếp trên mạng bằng cách tạo chứng từ chứa thông tin cần thiết về giao dịch. Những chứng từ này tải thông tin nhẹ hơn và hiệu quả hơn dữ liệu ở trạng thái đầy đủ, cho phép liên lạc nhanh hơn và giảm khối lượng công việc trên lớp đồng thuận. Điều này tương tự như gửi bản tóm tắt thay vì toàn bộ tài liệu, tiết kiệm thời gian và nguồn lực.

Opcode (Mã lệnh) EIP-5656 và MCOPY

EIP-5656 giới thiệu hướng dẫn mới để sao chép bộ nhớ, giúp cải thiện hiệu suất của hợp đồng thông minh, giúp chúng hoạt động nhanh hơn và hiệu quả hơn.

Hợp đồng thông minh là các khối xây dựng có thể lập trình của các ứng dụng Ethereum. EIP-5656 giới thiệu một opcode mới có tên "MCOPY", giúp tối ưu hóa cách các hợp đồng thông minh xử lý các hoạt động bộ nhớ. Nghe có vẻ kỹ thuật, nhưng về cơ bản MCOPY có nghĩa là hợp đồng thông minh có thể sao chép dữ liệu hiệu quả hơn. Điều này dẫn đến việc thực thi nhanh hơn, phí gas thấp hơn và cuối cùng là các hợp đồng thông minh hiệu quả và tiết kiệm chi phí hơn.

Đo lường Phí Gas EIP-6780 và SELFDESTRUCT

EIP-6780 điều chỉnh lại việc đo lường phí gas cho chức năng "SELFDESTRUCT", đảm bảo phí gas chính xác liên quan đến hoạt động tự hủy.

Phí gas có thể khó điều hướng, đặc biệt là với các hợp đồng thông minh sử dụng chức năng "SELFDESTRUCT". Trước EIP-6780, phí gas cho chức năng này dựa trên các giả định về trạng thái của hợp đồng sau khi tự hủy. Điều này có thể dẫn đến tính toán không chính xác và lỗ hổng bảo mật như tấn công reentrancy (tấn công tái nhập), nơi kẻ tấn công khai thác chức năng này để đánh lừa hợp đồng thông minh thực thi hai lần và đánh cắp tiền. Với sự ra đời của EIP-6780, phí gas được tính toán chính xác bất kể trạng thái của hợp đồng thông minh trước khi tự hủy. Điều này tăng cường tính bảo mật của hợp đồng thông minh và thể hiện một bước quan trọng hướng tới các hợp đồng thông minh mạnh mẽ và an toàn trên mạng Ethereum.

Các đặc điểm tích cực của Layer 2

Việc nâng cấp Ethereum Dencun dự kiến sẽ mang lại những thay đổi đáng chú ý, đặc biệt đối với Giải pháp layer 2 (L2).

Mặt chính của bản nâng cấp này bao gồm Proto-Danksharding, cho phép các rollup thêm dữ liệu rẻ hơn vào các khối. Những giao dịch này dự kiến sẽ giảm chi phí gửi tiền và tăng tốc khả năng xử lý số lượng giao dịch lớn hơn của Ethereum. Điều này giúp ích cho cả người dùng và nhà phát triển giải pháp L2 vì Ethereum sẽ trở thành nền tảng hấp dẫn hơn về tổng thể.

Cụ thể hơn, việc nâng cấp Dencun dự kiến sẽ giảm chi phí giao dịch rollup lên tới mười lần. Sự giảm thiểu này sẽ cải thiện tính khả thi về mặt tài chính và khả năng mở rộng của rollup, tăng sức hấp dẫn của công cụ này để triển khai các ứng dụng mới và phức tạp. Ngoài ra, bản nâng cấp sẽ mang lại lợi ích cho các nền tảng L2 khác nhau trong cộng đồng Ethereum, bao gồm Polygon (MATIC), Arbitrum, Optimism, COTI Network, Mantle và Metis.

Những nền tảng này có thể sẽ thấy hiệu suất được cải thiện và chi phí giảm, củng cố thêm vị thế của Ethereum là một blockchain hàng đầu để phát triển DApp, ứng dụng DeFi, nền tảng game và giao dịch on-chain.

Bản nâng cấp Dencun cũng hứa hẹn sẽ tăng gấp ba lần tính khả dụng của dữ liệu Ethereum – sự phát triển đặc biệt có lợi cho các giải pháp như Polygon zkEVM. Sự gia tăng này dự kiến sẽ giảm đáng kể chi phí cung cấp dữ liệu cho các rollup ZK, giải quyết thách thức quan trọng mà công nghệ này phải đối mặt.

Nhiều nhà phân tích kỳ vọng những tiến bộ này sẽ khiến Ethereum trở nên hấp dẫn hơn đối với nhà phát triển và người dùng của các nền tảng liên quan, đồng thời cung cấp lợi thế cạnh tranh so với các blockchain Layer 1 (L1) khác, chẳng hạn như Solana, hướng đến chi phí thấp hơn và hiệu quả cao hơn.

Tác động tiềm năng của Ethereum Dencun

Nhà phát triển

Với việc giảm tắc nghẽn và phí thấp hơn, Proto-Danksharding mở ra cơ hội cho nhà phát triển xây dựng các ứng dụng phức tạp và có khả năng mở rộng hơn. Hãy tưởng tượng các giao thức DeFi với việc thanh toán gần như tức thời hoặc các thị trường NFT với hàng triệu lượt niêm yết mà không gặp vấn đề về hiệu suất. Bản nâng cấp Dencun mở ra những khả năng sáng tạo và thúc đẩy sự đổi mới trong hệ sinh thái Ethereum.

Người dùng DeFi

Hãy tưởng tượng việc hoán đổi token, cho vay tiền mã hóa hoặc tham gia khai thác lợi nhuận với một phần chi phí hiện tại và xác nhận gần như tức thời. Proto-Danksharding mở đường cho trải nghiệm DeFi thân thiện và dễ tiếp cận hơn với người dùng, thu hút người tham gia mới và thúc đẩy việc áp dụng tổng thể.

Người sáng tạo và nhà sưu tập NFT

Việc đúc, mua và bán NFT nhanh hơn và rẻ hơn có thể cách mạng hóa thị trường. Nghệ sĩ có thể tiếp cận đối tượng khán giả rộng hơn và kiếm tiền từ các tác phẩm sáng tạo của mình hiệu quả hơn, trong khi nhà sưu tập có thể tận hưởng trải nghiệm mượt mà và tiết kiệm hơn.

Thợ đào và người xác thực

Mặc dù cấu trúc phần thưởng của họ có thể thích ứng với những thay đổi của mạng, nhưng nhìn chung, Dencun củng cố mạng lưới Ethereum, có khả năng dẫn đến khối lượng giao dịch tăng lên và giá trị tăng trưởng dài hạn. Ngoài ra, các cơ hội mới có thể nảy sinh cho những người xác thực tham gia bảo mật các khối dữ liệu.

Cuối cùng, toàn bộ cộng đồng Ethereum sẽ được hưởng lợi từ bản nâng cấp mạng lưới mang tính biến đổi này, định hình hướng đi của tài chính phi tập trung và hơn thế nữa.

Lộ trình Ethereum sau bản nâng cấp Dencun

Bản nâng cấp Dencun, dự kiến vào ngày 13/3/2024, đánh dấu cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển của Ethereum. Sau khi thử nghiệm nghiêm ngặt và phản hồi của cộng đồng, bản nâng cấp được kỳ vọng sẽ mở ra tiềm năng biến đổi của Proto-Danksharding và tăng đáng kể thông lượng giao dịch. Tuy nhiên, cần nhớ rằng đây chỉ là một trong những bước đầu tiên trên con đường hướng tới quá trình sharding (phân đoạn) hoàn toàn. Chỉ cần xem sơ qua về Lộ trình Ethereum, chúng ta sẽ biết rằng bản nâng cấp Ethereum Dencun là một cột mốc quan trọng trong quá trình hướng tới sharding của Ethereum. Sau khi được triển khai, các sáng kiến Surge khác với những tiến bộ công nghệ và nâng cấp hơn nữa sẽ được triển khai trong suốt phần còn lại của năm 2024, vì vậy Ethereum đang tiến tới một mạng lưới có khả năng mở rộng và hiệu quả hơn.

Chúng ta đang ở đâu trên lộ trình Ethereum và điều gì sẽ diễn ra tiếp theo với Ethereum?

Kể từ trạng thái hiện tại của bản nâng cấp Ethereum trước Dencun, chúng tôi hiện đang ở phần The Surge trong lộ trình Ethereum, trong đó nhấn mạnh các nâng cấp liên quan đến khả năng mở rộng với giải pháp rollup và phân chia dữ liệu. Mặc dù giải pháp mở rộng cuối cùng vẫn chưa xuất hiện, nhưng chỉ có thời gian mới trả lời được khi nào Ethereum Foundation có thể đạt được và hoàn thành tầm nhìn của The Surge theo kế hoạch của Vitalik Buterin, đồng sáng lập Ethereum và đội ngũ của ông.

Với ý nghĩ đó, Ethereum vẫn phải trải qua các giai đoạn sau để thực hiện đầy đủ lộ trình của mình:

• The Scourge (giới thiệu các bản nâng cấp liên quan đến khả năng chống kiểm duyệt, phi tập trung hóa và rủi ro giao thức liên quan đến MEV)

• The Verge (tập trung vào các nâng cấp liên quan đến xác minh khối)

• The Purge (xem xét các nâng cấp liên quan đến việc giảm chi phí vận hành node tính toán và đơn giản hóa giao thức)

• The Splurge (xem xét các bản nâng cấp không phù hợp với các danh mục nêu trên)

Tổng kết

Với công nghệ Proto-Danksharding đột phá, bản nâng cấp Ethereum Dencun chỉ là khởi đầu cho một chương thú vị đối với hành trình Ethereum. Mặc dù công nghệ này hứa hẹn các giao dịch nhanh hơn, phí thấp hơn và khả năng mở rộng tăng đáng kể, nhưng điều quan trọng cần nhớ là việc triển khai EIP-4844 và các EIP khác chỉ là bước đầu tiên trên hành trình đạt được mục tiêu cuối cùng của Ethereum là phân chia dữ liệu toàn diện. Ngoài Dencun, những người đam mê blockchain sẽ rất vui khi biết rằng Ethereum Foundation có một lộ trình thú vị với các bản nâng cấp và đổi mới hơn nữa dành cho nền tảng hợp đồng thông minh hàng đầu của thế giới tiền mã hóa. Những cải tiến này bao gồm client không trạng thái và "Ethereum không trạng thái", giúp tiếp tục đẩy mạnh ranh giới của khả năng mở rộng và bảo mật.

Bạn có muốn giao dịch Ether bất chấp sự biến động sắp xảy ra khi bản nâng cấp Dencun được triển khai? Hãy xem qua Các cặp giao dịch ETH và trang giá coin ETH để tìm hiểu thêm. Ngoài ra, bạn cũng có thể đọc tiếp ETF ETH giao ngay, vì nhiều nhà giao dịch đang xem ETF là yếu tố xúc tác tiềm năng kích hoạt đợt tăng giá ETH.

Câu hỏi thường gặp về nâng cấp Ethereum Dencun

Việc nâng cấp Ethereum Dencun có an toàn không?

Có, các biện pháp kiểm tra và bảo mật nghiêm ngặt đảm bảo rằng chỉ những người xác thực được ủy quyền mới có thể truy cập vào các blob dữ liệu. Trước khi được thực hiện thành công trên mạng thử nghiệm Holešky, bản nâng cấp Dencun cũng đã được chạy trên mạng thử nghiệm Goerli và Sepolia.

Bản nâng cấp Dencun sẽ ảnh hưởng đến những người nắm giữ Ether hiện tại như thế nào?

Bên cạnh việc cung cấp trải nghiệm người dùng tốt hơn và giao thức an toàn hơn, người dùng cuối Ethereum không bắt buộc phải tích cực tham gia nâng cấp cũng như phải làm bất cứ điều gì để bảo đảm tài sản của mình. Các nhà khai thác node Ethereum sẽ cần cập nhật phần mềm để chuẩn bị nâng cấp.

Những rủi ro tiềm ẩn của việc nâng cấp Dencun là gì?

Giống như bất kỳ nâng cấp lớn nào, luôn có thể có những rủi ro không lường trước. Những rủi ro như sự chậm trễ ngoài ý muốn và sự cố ngừng hoạt động của mạng Ethereum.

Điều gì tiếp theo sau khi nâng cấp Ethereum Dencun?

Theo lộ trình chính thức của Ethereum, Ethereum còn bốn giai đoạn nữa phải trải qua trước khi được coi là một dự án hoàn chỉnh. Những giai đoạn này gồm Surge, Verge, Purge và Splurge, cùng với nhiều nâng cấp bổ sung và sửa lỗi.

Bản nâng cấp Dencun sẽ tác động đến giá ETH như thế nào?

Khi bản nâng cấp Dencun được triển khai vào ngày 13 tháng 3 năm 2024, có khả năng sẽ có biến động ngắn hạn do những người mua theo tâm lý đám đông FOMO cũng như những nhà giao dịch theo chiến lược “mua tin đồn, bán tin tức”. Tuy nhiên, quan điểm bao quát là sự thành công của bản nâng cấp Dencun sẽ ảnh hưởng tích cực đến giá trị lâu dài của Ethereum khi Ethereum Foundation thực hiện thành công lộ trình Ethereum của mình.